2 juli – Vandaag is het onderzoeksnetwerk Climate Obstruction NL gelanceerd. Klimaatobstructie is een verzamelnaam voor de obstakels die effectief klimaatbeleid en klimaatactie in de weg staan. Voorbeelden zijn: het verspreiden van desinformatie, greenwashing, het vertragen van beleid en het beïnvloeden van het publieke debat en de politiek. Klimaatobstructie is één van de redenen dat het welvarende Nederland achterloopt met de implementatie van effectief klimaatbeleid. Het is ook één van de redenen dat er vandaag een kabinet op het bordes staat met vertegenwoordigers van politieke partijen die klimaatdesinformatie verspreiden en vervuilende industrieën een hand boven het hoofd houden.
Het regeerakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB kent te weinig klimaatambities. Het akkoord voorziet in een verhoging van de gaswinning op de Noordzee, ondersteunt waterstofproductie op basis van aardgas, draait een CO2-belasting terug en schuift het afschaffen van veertig miljard aan fossiele subsidies op de lange baan. Daarnaast belooft het akkoord dat de Nederlandse regelgeving niet strenger wordt dan die van de EU. Dit gebeurt ondanks de wetenschappelijke consensus dat klimaatverandering uitmondt in een mondiale ramp, waarbij vooral de arme delen van de wereld worden getroffen, terwijl rijkere delen, waaronder Nederland, een veel grotere CO2-voetafdruk hebben.
Bewuste tegenwerking en vertraging van klimaatbeleid
Dit gebrek aan ambitieuze maatregelen om de broeikasgasuitstoot van Nederland drastisch te reduceren, is deels het resultaat van een lange reeks pogingen die organisaties met een belang in olie- en gasproductie hebben ondernomen om Nederlands klimaatbeleid te ondermijnen. Sinds klimaatverandering eind jaren ’80 op de politieke agenda is gekomen, wordt het klimaatbeleid bewust tegengewerkt en vertraagd door bedrijven en organisaties, zoals Shell, KLM en VNO-NCW. Organisaties met een belang in olie- en gasproductie hebben er bijvoorbeeld aan bijgedragen dat vertragingsargumenten in de media wijdverbreid zijn. Denk hierbij aan het ontkennen van de rol van de mens bij klimaatverandering, ‘Whataboutism’ (‘onze impact is verwaarloosbaar vergeleken met China’) en technologisch optimisme (‘innovatie zal ons redden’).
Alexander Beunder, verbonden aan Platform Authentieke Journalistiek, dat financiering door Shell en andere bedrijven van klimaatontkenners onthulde: “Al sinds klimaatverandering op de politieke agenda staat, bestaat er een tegenbeweging die het er vanaf wil halen. Het democratisch antwoord is een zo transparant mogelijk klimaatdebat, en dat vereist onderzoekers en journalisten die aankaarten wanneer dat debat beïnvloed wordt door invloedrijke belangengroepen of onwetenschappelijke desinformatie. Dat vinden ook de Verenigde Naties, die kort geleden waarschuwden dat de groei van desinformatie rond allerlei thema’s, waaronder het klimaat, democratische besluitvorming en mensenrechten ondermijnen.”
Formaliseren van het onderzoeksthema ‘Klimaatobstructie’
Er bestaat in Nederland nog geen gecoördineerde onderzoekstraditie naar klimaatobstructie. Onderzoeksjournalisten en NGO’s hebben wel wat onderzoek gedaan maar dit is gefragmenteerd, deels informeel en low-budget. Dit onderzoek moet op veel grotere schaal gebeuren om impact te hebben en inzichten uit dit onderzoek zichtbaarder te maken voor het grote publiek. Daarom hebben universitair hoofddocent Martijn Duineveld, onderzoeksjournalist Alexander Beunder, en onderzoeker Linda Knoester het initiatief genomen tot Climate Obstruction NL. Het netwerk heeft als doel kennisuitwisseling en onderzoekssamenwerking te bevorderen naar verschillende vormen van klimaatobstructie en de effecten daarvan op de politiek, bestuur en maatschappij.
Martijn Duineveld, mede-auteur van het boekhoofdstuk “Climate Obstruction in the Netherlands: Strategic and systemic obstruction of Dutch climate policies (1980-present)”: “Ik hoop dat dit netwerk kan bijdragen aan het formaliseren van dit onderzoeksthema binnen universiteiten en andere onderzoeksinstellingen. Ik hoop ook dat het bijdraagt aan het vollediger in kaart brengen van de strategieën en tactieken die de olie- en gasindustrie, de agro-industrie en andere klimaatdwarsliggers inzetten om effectieve klimaatactie belemmeren.”
Samenwerking tussen onderzoekers uit verschillende sectoren
Climate Obstruction NL telt momenteel 35 leden (24 academici, 8 NGO onderzoekers en 3 journalisten). Zij onderzoeken vanuit verschillende perspectieven de obstakels die effectieve klimaatmitigatie in de weg staan, waaronder de rol van lobbypraktijken, de verspreiding van desinformatie en het beïnvloeden van het publieke en wetenschappelijke debat. De website, www.climateobstruction.nl, biedt een overzicht van de verschillende onderzoekers en hun werk en dient als aanspreekpunt en informatieverstrekker voor belanghebbenden zoals beleidsmakers en de media. Climate Obstruction NL is verbonden met het Climate Social Science Network (CSSN), een wereldwijd netwerk dat zich richt op academisch onderzoek naar klimaatobstructie en is gevestigd aan de Brown University in de Verenigde Staten. Wat het Nederlandse netwerk uniek maakt is de samenwerking tussen onderzoekers uit verschillende sectoren (wetenschap, journalistiek en NGO’s), elk met hun eigen rol, expertise, belangen en manier van werken. Tijdens een conferentie op 24 en 25 oktober 2024 wordt besproken hoe zij het beste samen kunnen werken.
Linda Knoester, mede-oprichter van Solid Sustainability Research, de NGO die o.a. een database onderhoudt met de banden tussen Nederlandse universiteiten en de fossiele industrie: “We staan open om met iedereen samen te werken, zolang dit niet botst met de waarden, doelen en onafhankelijkheid van het netwerk. Dit betekent ook dat de leden van het netwerk expliciet niet samenwerken met, of geld aannemen van organisaties met tegengestelde doelen en belangen, zoals partijen met directe belangen in fossiele brandstoffen. Die maken we liever object van onderzoek”. Het samenwerkings- en uitsluitingsbeleid is te lezen op de website: www.climateobstruction.nl/over. Onderzoekers kunnen lid worden van het netwerk via een formulier op de website.
——-
Duineveld, M., Dix, G., Plets, GJ, Huzier, V. ‘Climate Obstruction in the Netherlands: Strategic and systemic obstruction of Dutch climate policies (1980-present)’ in R. Brulle, J. T. Roberts, Spencer, M. (Eds.) ‘Climate Obstruction in Europe’, Oxford University Press. https://cssn.org/news-research/europe-volume/